Κύκνειο άσμα

Αγαπητοί συγχωριανοί και φίλοι αναγνώστες,

Τον Ιούνιο του 2011  πήραμε απίδρομο[1] απ’ το “μεγάλο χωριό”, για να βγάλουμε ετούτηνε τη φ’λάδα, με σκοπό να μας ταξιδέψει στη χορτιώτικη κουλτούρα και τρόπο ζωής και να μας φτάσει, όπως εγράφαμε, απ’ τ’ς “αλογομάντρες” στη σύγχρονη εποχή κι ακόμα να φέρουμε κοντά, έστω και παδείροντας[2], όλους τους απανταχού Χορτιώτες.

Εσκεφτήκαμε πως ιδιαίτερα για τους Χορτιώτες της «εξορίας» (ούτε πενήντα άτομα δεν μένουνε πια στο χωριό) η φλάδα μας θα γένει το όχημα του συγχωριανού, για να (ματα)βρει τον εαυτό του, επειδή αισθάνεται σαν ψάρι όξου απ’ το νερό, ξεκομμένος απ’ τις ρίζες του,  και γι’ αυτό έχει τ’ αμέντι του[3] στο χωριό. Ματαθυμάται, με τον τρόπο της φλάδας μας, πράματα βαθιά θαμένα μέσα του, ριζωμένα μέσα στην ψυχή του, που τονε βοηθάνε  να στέκεται ορτός[4] στα ρίχτερ της ζωής.  

Όμως, παρόλο που μας γιόμισε τα στήθια μας κουράγιο εκειός ο παγαπόντης θεός, ο Ερμής, λόγιος τάχα μου, μα ως το τελευταίο του κύτταρο έμπορας, χερότερος κι από τ’ς Εμπόρους των Εθνών, μας αποκοίμησε με το κηρύκειό του ως θεός του ύπνου και των ονείρων (θερινής νυκτός) πως τάχα θα καταφέρουμε να π’τύχουμε  το σκοπό μας, όπως τον εσχεδιάσαμε. Για μένανε, ο Ερμής ήτανε βαλτός, γιατί δεν μας είπε εκειό που λέει ο φίλος μου ο Μιχάλης ο Βουκελάτος, πως δηλαδη η ζωή είναι ψεύτρα, πλανεύτρα και διαβατάρικη, πως το κάθε τι στη ζωή είναι εφήμερο και τα της τύχης είναι «άδηλα και κρύφια». Κι εσήμερα είμαστε στη δύσκολη θέση να αναγγείλουμε το τέλος εποχής για «Τα Χορτάτα» και να γράψουμε το κύκνειο άσμα τους, γιατί δεν έρχονται πάντα τα πράματα όπως τα θέλουμε.  Ήρτε η στιγμή να πούμε τα λιγοστά μας λόγια, γιατί η ψυχή μας αύριο κάνει πανιά, που λέει κι ο ποιητής, και ν’ αφήκουμε μες στ’ αδειανά μας σπίτια όσα μας πονούνε, φέρνοντάς τα στη μνήμη μας: σε μια γωνιά πεταμένη τη τζαμάρα[5] του παππούλη μας, παραπέρα γιομάτο δυο δάχτυλα σκόνη τον κουτσαργαλειό τ’ς βαβάς μας, στην κουζίνα το στραπατσαρισμένο μπρακάτσι, στο αβέρτο[6] κιτρινισμένες φωτογραφίες των προγόνων και, και, και … Είναι εφτά που μας εκάμανε κι εβγάλαμε για φτήνη τη γωνίτσα της γης στην οποία είδαμε το φως 18 φύλλα σε 152 σελίδες γιομάτες Χορτάτα και Λευκάδα.

Ωστόσο, η παράδοση λέει πως ο κύκνος, όταν διαισθανθεί ότι θα πεθάνει, κελαηδάει.  Το ίδιο περίπου λέγεται πως κάνουνε και τ’ αηδόνι, το γαρδέλι, το χελιδόνι κι ο τσαλαπετεινός, πως τραγουδάνε, όταν έχουνε ντέρτια[7]. Κι ο μπάρμπα Τιπούκειτος, ξέροντας πως «ανάγκα και θεοί πείθονται» και θεωρώντας πως, έτσι όπως ήρτανε τα πράματα,  είναι καλύτερα να κάνουμε κάτι απ’ το να κοπανάμε νερό στο χαβάνι[8] ή να λέμε «πέσε πίτα να σε φάω»[9], προτείνει να σώσουμε ό,τι μπορεί ο καθένας απ’ τον υπέροχο χορτιώτικο – λευκαδίτικο κήπο, σε νια[10] πολύ δύσκολη εποχή και να μη σουρίζουμε κλέφτικα. Έχουμε το δικαίωμα αλλά και την υποχρέωση να κρατήσουμε μες στην ψυχή μας τον ήλιο που βγαίνει απ’ τα Σταυρωτά κι ούλα όσα μας φανερώνει, απ’ την ασφάκα ως το πατρικό μας,  και μες στο νου μας (θα να ‘λεα και στα χείλια μας, όσο γένεται) τη χορτιώτικη - λευκαδίτικη λαλιά μας, γιατί έχουμε τ’ς ευθύνες μας για ‘κειό που χάνεται, αλλά και τ’ς ευθύνες μας για ‘κειο πο ‘ρχεται. Βέβαια, δεν εμπορέσαμε και δεν μπορούμε  να πούμε, κάνοντας τον απολογισμό μας, το περίφημο «κατόπιν ενεργειών μου» πο’χουνε ψωμοτύρι κάποιοι  «όνομα και μη χωριό» (τι κάνει νιάου – νιάου στα κεραμίδια;), γιατί δεν είμαστε … γάτες.  Είναι αλήθεια όμως πως  «κατόπιν ενεργειών» των γατονίων  κ.κ. Χ(αλίφη) και Ψ(ευτοθόδωρου)[11] δρομολογήθηκαν ή πραγματοποιήθηκαν τα εξής έργα:

• Ο δρόμος Χορτάτων – Νεραϊδόλυμπας
• Ο δρόμος Κομπλιού – Κομπλιώτικου γιαλού
• Η ενίσχυση του ηλεκτροφωτισμού του κεντρικού δρόμου του χωριού
• Η κατασκευή του αποχετευτικού δικτύου του χωριού.

Τα ως άνω γατόνια, με τις «ευρυ(ω)ζωνικές» και όχι μόνο κουμπαριές τους, επτύχανε κι άλλα, όπως:

• Υπό την (κατ)αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένης … Εναντιότητας (ΟΗΕ) να διευθετηθεί – οσονούπω - το προσφυγικό πρόβλημα
• (Κατόπιν ενεργειών τους) όλοι ανεξαιρέτως  οι Έλληνες πολιτικοί,  δημοσιογράφοι και πανεπιστημιακοί δάσκαλοι να μάθουνε να χειρίζονται απ’ όξου κι ανακατωτά, όπως λέμε στ’ Λευκάδα, την ελληνική γλώσσα.
• (Κατόπιν ενεργειών τους) να διαγραφεί απ’ τα λεξικά η λέξη «ύφεση» και να ματαμπεί στ’ς ράγες(;) το τζαβαγιαρισμένο[12] τρένο της (αιματηρής)  οικονομίας, γιατί λίου ο ένας και λίου - ή και πολύ- ο άλλος  τ’ς εκάμαμε προπόδια[13].

Εμείς, αφού συγχαρούμε τους Χου -  Ψου και τα τσιράκια τους  για τ’ς «φανταστικές» επιτυχίες τους, εκειό μοναχά που μπορούμε να πούμε για μας είναι πως εσκαριάσαμε[14] τ’ς δεκαοχτώ σπονδύλους τση φλάδας μας, κι από τσι[15] να ξεσφοντυλιαστούμε[16], βάνοντας και την π…. μας δύναμη, με το συμπάθιο.  Μας εστηρίξανε όμως σ’ εφτό  ο επιστήθιος φίλος του συγχωριανού και συμπαραστάτη μας γιατρού Μιχάλη Γ. Χόρτη κ. Γιάννης Πρωτοπαπάς, τυπογράφος, Χορτιώτες που φυλάνε Θερμοπύλες στο χωριό (η Αντρίνα, η  θεια Ουρανία  Μανταγιάννη, η θεια Άννα, η Μέλπω, η Νίτσα, οι αείμνηστες πλέον θεια Βασίλω Ζνάκου και θεια Ουρανία Κολοπατή κ.ά) κι απ’ την αλλοδαπή ο πανεπιστημιακός καθηγητής κ. Φάνης Κ. Χόρτης  (Μινεσσότα των ΗΠΑ) και ο αγαπητός σε όλους τους συγχωριανούς Ρίκος (Fritz Berger) απ’ τη Σουηδία. Στην προβολή και διάδοση της εφημερίδας μάς εβοηθήσανε, εκτός από την ιστοσελίδα του φίλου και πολύτιμου συνεργάτη μας Νίκου Χόρτη (tachortata. blogspot.gr), το “My Lefkada”, τα “Λευκαδίτικα Νέα”,  τα “Αγιοπετρίτικα παιδιά” κι ο Νίκος Κ.  Μεσσήνης. Τέλος, ευχαριστούμε από καρδιάς και τους αναγνώστες μας για την πολύ θετική ανταπόκρισή τους στο εγχείρημά μας.                                     

Βέβαια, ελπίζουμε, αν οι συνθήκες το επιτρέψουνε, να ξανασυναντηθούμε στις σελίδες εφτές, έχοντας στο νου μας τη βιβλική ρήση «ἐὰν ἐπιλάθωμαί σου, Ἱερουσαλήμ, ἐπιλησθείη ἡ δεξιά μου» (Αν σε ξεχάσω, πατρική γη, να παραλύσει το χέρι μου)[17].   

Για τη Σύνταξη: Έκτορας Γ. Χόρτης

ΛΕΞΙΚΟ

[1] Απίδρομος = φόρα [2] Παδείρω = καταπονούμαι, υποφέρω, ταλαιπωρούμαι [3] Έχω τ’ αμέντι μου = έχω το μυαλό μου, το νου μου (σε κάτι), με απασχολεί κάτι [4] Ορτός = όρθιος [5] Τζαμάρα = φλογέρα [6] Αβέρτο, το = το ελεύθερο – ανοιχτό μέρος του σπιτιού, σε αντίθεση με τα δωμάτια [7] Πλάτωνος Φαίδων, 84e -85a [8] Κοπανάω νερό στο χαβάνι = ματαιοπονώ [9] «πέσε πίτα να σε φάω» = παροιμία για όποιον τα περιμένει όλα έτοιμα [10] Νια = μια [11] Ψευτοθόδωρος= ο καθ’ έξιν ψεύτης, ο ψεύταρος [12] Τζαβαγιαρισμένος = κλονισμένος (<τζαβαγιάρω – αναλογικός σχηματισμός μετοχής) [13] Κάνω προπόδια = κάνω κομμάτια, διαλύω κάτι «εις τα εξ ων συνετέθη» [14] Σκαριάζω = στήνω [15] Από τσι = παρά λίγο [16] Ξεσφοντυλιάζομαι = κοψομεσιάζομαι [17] Ψαλμός 135,5