Ψηφίδες

Αγαπητοί συγχωριανοί και φίλοι αναγνώστες,

Φορτωμένος γεροντική σοφία, ο μπάρμπα  Tιπουκειτος αναλύει  με τσουχτερή γλώσσα  διάφορα θέματα, φιλοσοφικά, επιστημονικά, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, τσιγκλίζοντας τη μνήμη του αναγνώστη με  ένα σωρό στοιχεία και φέρνοντάς τονε σε «διάσκεψη»[1] με τις παρατηρήσεις και τα σχόλιά του.  

Τις απόψεις του θα ντις παρουσιάσουμε ειδολογικά, πα’  να πει με άξονα τη βασική μορφή των θεμάτων.

Κοσμολογία.  Σύμφωνα με έρευνα ομάδας αστρονόμων από την Ελβετία και τη Βρετανία, οι οποίοι αναλύσανε ένα σωρό στοιχεία που μαζώξανε με τα διαστημικά τηλεσκόπια Hubble και Chandra, το 85 ως 90% της ύλης του σύμπαντος κόσμου και απάνου από το 25% της ενέργειάς του αποτελείται από σκοτεινή ύλη, κάτι σα μούργα από λιτρουβιό. Εφτήνη η ύλη είναι αόρατη και μπορεί να ντηνε μυριστεί κανένας μοναχά από σπόντα, μέσα απ’ τις βαρυτικές επιδράσεις της στο καλαθούρι τ’ς μαυροσκονταμένης νοικοκυράς και, γενικά, στο ορατό σύμπαν, που όμως το βλέπουμε και δεν το βλέπουμε, αφού δεν κοιτάμε τη στραβομάρα μας, Θεέ μου σχωρεσέ με, ούτε και τ’ς  πομπές[2] μας. Καταλήξανε μάλιστα στη θεοσκότεινη διαπίστωση πως είναι τόσο «αντικοινωνική» εφτήνη η ύλη και τόσο στριμμένο άντερο, που δεν κρένει ούτε στον εαυτό της. Ούτε ο προληπτικός  μπάρμπα – Μπερέτας να’τανε, όταν μπονόρα –μπονόρα[3]  πάει να κυνηγήσει λαγούς με πετραχήλια. Κι όπως λένε οι ειδικοί,  υπάρχει ένα αόρατο Σύμπαν παράλληλα μ’εκειό που βλέπουμε, κάτι σαν τσέπη άνεργου Έλληνα που τηνε ονειρεύεται γιομάτη ευρω- πετούμενα.  Έτσι είμαστε μακριά νυχτωμένοι, αν νομίζουμε πως ο κόσμος μας είναι εφτά που βλέπουμε κι ακούμε, γιατί «νους ορά και νους ακούει». Εδώ και η ίδια η Παλαιά Διαθήκη λέει πως είναι λαβύρινθος και πλάνη και ματαιότητα ούλα. Ας μη βάνουμε, λοιπόν, από κουβέντα τους ματαιόδοξους  πραματευτάδες τ’ς  Ευρωπαϊκής Ένεσης κι. ελεγκτές του συνδρόμου Ντάου(ν) Τζόουνς, αλλά  κάλλιο να ντο φιλοσοφήσουμε το πράμα, αν έχουμε δυο δράμια μυαλό.

[Να’σαι καλά, μπάρμπα Τιπούκειτε, γιατί  εγώ το χάπατο[4] ενόμιζα πως η σκοτεινή ύλη βρίσκεται στα υπόγεια των ελβετικών τραπεζών ή και σε κάποια  πατάρια, όπου χορεύουνε οι αυλικοί με τερατώδεις προσωπίδες, που λέει και ο ποιητής[5], όπως υπογραμμίζει  το ελληνογενές και γνωστό ανά τας Ευρώπας άσμα του αείμνηστου Ζωρζ Μουστακί  «Ντράγκι –Ντράγκι, μάνα μου, Ντράγκι – Ντράγκι, ντρα», ή ακόμα και σε «Παρθένες» νήσους και δεν ξέρω και πού αλλού!. Ας μην κοπανάμε, λοιπόν, νερό στο χαβάνι[6] με αιτήματα για διαγραφές χρεών, για ολοκλήρωση του δρόμου στο Κομπλιώτικο και με άλλες τέτοιες μικρότητες. Ούλα φαντάζουνε τόσο ασήμαντα, αν σκεφτούμε εφτόνε τον πρωτεϊκόνε χαρακτήρα του κόσμου, την αέναη μεταβολή και κίνηση που τα φέρνει ούλα αλαμπόβολα[7] και, κυρίως, το χάος που χωρίζει τα φαινόμενα από την πραγματικότητα. Ο κόσμος είναι ψέμα, απάτη και πλάνη και το μόνο που μας απομένει είναι εκειό που λέει το λαϊκό ασμάτιο: μες στον ψεύτικο ντουνιά, παίξτε μου διπλοπενιά].

Ορισμός της τραγωδίας. «Ἐστὶν οὖν τραγωδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας, μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδὼν ἐν τοῖς

μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι’ ἀπαγγελίας, δι’ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν[8]»

Απόδοση –ανάλυση: Είναι λοιπόν η τραγωδία μίμηση (δηλ. αναπαράσταση σε σκηνή σαν εκείνη που εφκιάναμε στο σκολιό του χωριού για την 25η Μαρτίου) πράξης σημαντικής και ολοκληρωμένης (π.χ. Κούγκι, τοκογλυφία κ.λπ.), η οποία έχει κάποια διάρκεια (τουλάχιστον πενταετή), με λόγο ποιητικό (κάτι σαν πεκιμέζι που να σε λιγώνει), τα μέρη της οποίας διαφέρουνε στη φόρμα τους (φράγκικη, πρωσσική, ΗΠική-που πάει να ντηνε βάλει ο Μανολιός κάθε φορά κι αλλιώς, αλλά τονε στενεύει λίαν). Εφτό το  θέατρο  παριστάνεται ενεργά (με συχνές αλλαγές σκηνικού και θεατρίνων) και δεν είναι λόγια του αέρα, αλλά δράση η οποία, προκαλώντας τη συμ-πάθεια του συμπαθητικού συστήματος  (ανεβάζοντας την αδρεναλίνη, προκαλώντας ταχυκαρδίες κ.λπ.) και προπαντός το φόβο του θεατή, τονε «καθαρίζει» από παρόμοια ψυχικά συναισθήματα, τονε λυτρώνει δηλαδή με τόσο καθάρσιο, που τονε πάει ροϊ[9] και τονε κάνει έτσι ν’ανακουφίζεται, και μάλιστα με συσπάσεις του σφιγκτήρα, με το συμπάθειο. Κι είναι απαραίτητο ο θεατής να «καθαίρεται» από το άγχος και τις έντονες ψυχολογικές μεταπτώσεις που τονε κατακλύζουνε και τονε ταλαιπωρούνε και να εκτονώνεται παρακολουθώντας την εξέλιξη του δράματος. Γι’ αυτό τον ήρωα τονε διαλέουνε με μεγάλη προσοχή. Πρέπει να είναι σαν τον «Οιδίποδα», ο οποίος είναι ένας άνθρωπος με πολλά τραμπαλίσματα[10] στον χαρακτήρα του, είναι καλός, δίκαιος, θρασύς, καχύποπτος, ένας συνηθισμένος άνθρωπος, όπως ο Έλληνας φορολογούμενος, ο Έλληνας φοροαπο-διαφεύγων, ο Έλληνας που τώρα κάθεται άνεργος και λογαριάζει, ο Έλληνας ο ούτε απόλυτα καλός ούτε απόλυτα κακός κι ανέντιμος, γενικά ο Έλληνας. Κι ούλο εφτό το σκηνικό διανθίζεται με μοιχείες, σχέσεις παράνομες, συνευρέσεις εκτός γάμου κι ένα σωρό εμπορικές πράξεις σαν εφτές που περιγράφει το μαντείο των ποιητών, που βρίσκεται στα σύγνεφα, όπως λέει κι ο Αριστοφάνης[11]  –οι ποιητές ξέρουνε καλύτερα απ’ τον καθένανε από μαντείες.

1) Προφητείας  Λειβαδίτη το ανάγνωσμα[12] :

Η προσφορά κι η ζήτηση ρυθμίζουνε την κοινωνία

έλεγε ο μεγάλος αδερφός μου Mαρξ. Ένα μικρό, ανήθικο εμπόριο

κάθε χειρονομία, κάθε λέξη, κι η πιο κρυφή σου σκέψη ακόμα,

μεγάλα λόγια στις γωνιές των δρόμων, οι ρήτορες σαν τους

λαχειοπώλες

διαφημίζοντας όνειρα για μελλοντικές κληρώσεις

τα αισθήματα στο Xρηματιστήριο, στα λογιστικά βιβλία

δούναι και λαβείν, πίστωση, χρέωση,

ισολογισμοί, εκπρόθεσμες συναλλαγματικές, μετοχές,

χρεώγραφα

κι ας κλαίει αυτή η γυναίκα στο δρόμο, τί σημασία έχει;

«ζούμε σε μια μεγάλη εποχή», οι παπαγάλοι δεν κάνουν  ποτέ απεργία

μικροί, ανάπηροι μισθοί αγορασμένοι με νεκρές  περηφάνειες

Παραιτηθείτε από την πρόσοδον αυτή,

κι από την άλληνα την συναφή,

γνώση αβέβαιη, πληρωμένη μ' όλη τη βέβαιη νειότη σου,

βρέχει νομίσματα, οι άνθρωποι τρέχουν σαν τρελλοί να τα

μαζέψουν

νομίσματα όλων των εποχών, ελληνικά, ρωμαϊκά, της Bαβυλώνας,

δολλάρια ασημένια

η βροχή είναι πυκνή, ανελέητη, πολλοί σκοτώνονται

πλανόδιοι έμποροι αγοράζουνε τα πτώματα ― θα χρειαστούν

μεθαύριο

σαν ανεξόφλητες αποδείξεις της «μεγάλης μας εποχής»,

κι αυτούς τους λίγους στίχους χρειάστηκε ένα ολόκληρο

θησαυροφυλάκιο πόνου, για να τους αποσπάσω

απ' τη φιλάργυρη αιωνιότητα, σαν τοκογλύφοι οι μέρες μας

μάς κλέβουν τη ζωή, τί ζέστη, θε μου, κι όμως βρέχει,

τί καιρός, μα δε θα μου τη σκάσετε εμένα, κύριοι,

είμαι ιδιοφυία στο είδος σας, πίστωση, χρέωση,

ο Pοκφέλλερ άρχισε

πουλώντας καρφίτσες. Θα χτίσω, λοιπόν, κι εγώ ένα μεγάλο

προστατευτικό σπίτι

με τις πέτρες που μου ρίξατε

σ' όλη τη ζωή μου.

Αφορισμός – επιμύθιο της θεια «Μαύρας»: Μο’φαες ούλα τα δαχτυλίδια, ορέ Σάιλοκ[13].  Μα, oύτε κοκκαλοχάφτηδες, για να περιδρομιάζεις; Δε σε λέει καντάρι[14]! Την κατάρα μου να’χεις, π’ανάθεμά σε,  που να σ’έβρει η αυγή με το μικρό μπουκούνι, Θεέ μου σχωρεσέ με!

2) Με πιο νηφάλιο αλλά ιδιαίτερα  καυστικό τρόπο βλέπει τα πράματα ο διεθνούς φήμης μάντης Κωνσταντίνος Καβάφης, συστήνοντας ψυχραιμία και υπομονή[15] .

Ότι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ’ ευχήν στην Aποικία

δεν μέν’ η ελαχίστη αμφιβολία,

και μ’ όλο που οπωσούν τραβούμ’ εμπρός,

ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός

να φέρουμε Πολιτικό Aναμορφωτή.

Όμως το πρόσκομμα κ’ η δυσκολία

είναι που κάμνουνε μια ιστορία

μεγάλη κάθε πράγμα οι Aναμορφωταί

αυτοί. (Ευτύχημα θα ήταν αν ποτέ

δεν τους χρειάζονταν κανείς.) Για κάθε τι,

για το παραμικρό ρωτούνε κ’ εξετάζουν,

κ’ ευθύς στον νου τους ριζικές μεταρρυθμίσεις βάζουν,

με την απαίτησι να εκτελεσθούν άνευ αναβολής.

Έχουνε και μια κλίσι στες θυσίες.

Παραιτηθείτε από την κτήσιν σας εκείνη·

η κατοχή σας είν’ επισφαλής:

η τέτοιες κτήσεις ακριβώς βλάπτουν τες Aποικίες.

κι από την τρίτη τούτην: ως συνέπεια φυσική·

είναι μεν ουσιώδεις, αλλά τί να γίνει;

σας δημιουργούν μια επιβλαβή ευθύνη.

Κι όσο στον έλεγχό τους προχωρούνε,

βρίσκουν και βρίσκουν περιττά, και να παυθούν ζητούνε·

πράγματα που όμως δύσκολα τα καταργεί κανείς.

Κι όταν, με το καλό, τελειώσουνε την εργασία,

κι ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς,

απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία μισθοδοσία,

να δούμε τι απομένει πια, μετά

τόση δεινότητα χειρουργική.—

Ίσως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός.

Να μη βιαζόμεθα· είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία.

Τα πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια.

Έχει άτοπα πολλά, βεβαίως και δυστυχώς, η Aποικία.

Όμως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;

Και τέλος πάντων, να, τραβούμ’ εμπρός

Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984.

Η  εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα Ελλάς και η σωτηρία της (Η άποψη του μπάρμπα Τιπούκειτου δια χειρός εμού του αμαρτωλού) .

Στην «προς Λευκαδίους» επιστολή του μπάρμπα Τιπούκειτου εμπεριέχονται , σε γενικές γραμμές τα εξής:Το πρώτο σκαλί για τη σωτηρία  έχει να κάμει με τη βιβλική πόρνη,  την εκμαυλίστρια των εθνών Βαβυλώνα, σύμφωνα με την παρακάτου περικοπή απ’την Αποκάλυψη του Ιωάννου: «Και ήρτε ένας από τους εφτά αγγέλους που είχαν τις εφτά μποτίλιες και μο’κρινε λέγοντας: «Έλα, θα σου δείξω τ’ς πομπές[16] της πόρνης της μεγάλης που κάθεται απάνου σε νερά πολλά,  με την οποία εμαγαριστήκανε οι βασιλιάδες τ’ς γης και εμεθύσανε όσοι κατοικεδρεύουνε σ’ετούτονε εδώ τον κόσμο απ’ το κρασί τ’ς πουτανιάς της». Και με οδήγησε σε μια έρημο μέσα σε πνευματικό μεθύσι. Και τότε είδα μια γυναίκα να κάθεται απάνου σε θηρίο κατακόκκινο με εφτά κεφάλια και δέκα κέρατα, γιομάτο ονόματα -βλαστήμιες. Κι η γυναίκα ήτανε ντυμένη στην πορφύρα και στα κόκκινα, κι αουπάνου από φτα είχε ένα σωρό στολίδια από χρυσάφι, πολύτιμες πέτρες και μαργαριτάρια, κρατώντας ένα χρυσό ποτήρι στο χέρι της, γιομάτο με αηδιαστικά πράματα και με τ’ς ακαθαρσίες τ’ς πορνείας της. Και απάνου στο μέτωπό της ήτανε γραμμένο ένα όνομα, ένα μυστήριο: “Βαβυλώνα η σπουδαία, η μητέρα των πορνών και των σιχαμάτων τ’ς γης”[17]. Και η εξήγηση: εδώ δεν πρόκειται για τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, όπως μπαμπαλίζουνε[18] κάποιοι θεολογίζοντες, αλλά για μια σειρά από αφύσικες ανατροπές μιας … αφύσικης τάξης πραγμάτων. Η Βαβυλώνα δεν είναι η Ρώμη ούτε, βέβαια, και η Λευκάδα. Άλλες είναι οι εκμαυλίστριες των εθνών –και πολλά  ήπα και ελάλησα, άνδρες Χαλδαίοι, Βερολινοκινέζοι και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις. Πάρτε τον ντορό[19] κι εσείς τ’ς Βαβυλώνας, για ν’ανακαλύψτε κάτι κι ας είναι και «πετρόλαδο» ή ακόμα και φυσικό αέριο και δεν εννοώ  την ανακούφιση δια της φυσικής οδού – και πάλε να με σ’μπαθάτε.. Τα εφτά κεφάλια μού φέρνουνε στο νου τ’ς «Ἑφτά αδελφές»[20] που σήμερα μπορεί να’ναι και παραπάνου ή και παρακάτου. Ανάμεσα στα δέκα κέρατα συγκαταλέγονται: ένα του κερατά και ζημιωμένου, ένα το βερνικωμένο, ένα του βοϊδιού το κέρατο (για να μη σε βρίσκει η εφορία), ένα ο έλληνας φορολογούμενος που πληρώνει κερατιάτικα, ένα το κέρατο της Αμάλθειας[21] (πούν’το;), ένα τση γιδός του μπάρμπα Φλίπου,  κι εδώ σταματάω, για να βάλτε κι εσείς ό,τι τραβάει η ψυχή σας, από μικροφωνίζοντα κέρατα, σαν το μικρόφωνο του Σόι –μπλε (προς μαύρο), και απ’ τα κούτσ’πα[22], ως του διαόλου το κέρατο. Ε, του κερατά, πια!

Εκειό όμως που θα μας σώσει είναι να γένει ένα καινόργιο Big Bang[23] που να ντ’ αλλάξει ούλα, όπως: να γένουνε οι λύκοι πρόβατα

κι η Κοκκινοσκουφίτσα λύκος, τα γεράκια περιστέρια (για να μας σώσουνε απ’ το νέο Κατακλυσμό, κρατώντας, φυσικά, καλάσνικωφ),  οι αγριοσυκιές αχλαδιές (γιατί πίσω έχει η αχλάδα την ουρά), οι ασφελαχτοί αμπέλια, κατά προτίμηση  βαρτζαμιά, και προπαντός να ακυρωθεί ο υπάρχων κόσμος με … πράξη νομοθετικού περιεχομένου και στη θέση του να εγκατασταθούνε τα τάγματα των Αγγέλων Σεραφείµ (υπεύθυνος ο Κοτρώτσιος), Χερουβίµ (υπεύθυνη η ΚΟΒΑ Παραδείσου Αμαρουσίου), Θρόνοι (υπεύθυνη η Ζωή), Κυριότητες (ψιλές), ∆υνάµεις (υπό τον Καμμένο), Εξουσίες ( Κοζάνης ή Λοζάνης ), Αρχές (ο φίλος μου ο Θωμάς, φυσικά, πάρεδρος Χορτάτων),  Αρχάγγελοι (της των τοιούτων παθημάτων κάθαρσης), Άγγελοι (ο νουνός μου ο Άγγελος ο  Βουκελάτος -Καψάλης, βεβαίως –βεβαίως).

Αμήν!

Για τη Σύνταξη: Έκτορας Γ. Χόρτης

ΛΕΞΙΚΟ

[1] Έρχομαι σε διάσκεψη  =προβληματίζομαι [2] Πομπή =ατιμία, κρίμα, ανηθικότητα. [3] Μπονόρα =πρωί [4] Χάπατο = αφελής, βαρύσκοπος, ανόητος, χαμένο(ς) [5] Γ. Σεφέρη, Τελευταίος Σταθμός [6] Κοπανάω νερό στο χαβάνι =ματαιοπονώ [7] τα φέρνει ούλα αλαμπόβολα = τα κάνει όλα άνω -κάτω [8] Αριστοτέλους, Ποιητική, 1449Β, 25 [9] Με πάει ροï = με πιάνει κόψιμο [10] Τραμπάλισμα =ταλάντωση, έλλειψη σταθερότητας [11] Αριστοφάνη, Όρνιθες: νεφελοκοκκυγία [12] Τάσου Λειβαδίτη, αιώνας εμπορίου [13] Σάιλοκ:τοκογλύφος στην καυστική κωμωδία του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ «Ο έμπορος της Βενετίας». [14] Δε σε λέει καντάρι = δεν έχεις μέτρο, έχεις επιλήψιμη συμπεριφορά. [15] Κων/νου Καβάφη, Εν μεγάλη Eλληνική αποικία, 200 π.X. [16] πομπές =κρίματα [17] Αποκάλυψη Ιωάννου, κεφ. 17: «Καὶ ἦλθεν εἷς ἐκ τῶν ἑπτὰ ἀγγέλων τῶν ἐχόντων τὰς ἑπτὰ φιάλας, καὶ ἐλάλησε μετ᾿ ἐμοῦ λέγων· δεῦρο δείξω σοι τὸ κρῖμα τῆς πόρνης τῆς μεγάλης τῆς καθημένης ἐπὶ ὑδάτων πολλῶν,  2 μεθ᾿ ἧς ἐπόρνευσαν οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς, καὶ ἐμεθύσθησαν οἱ κατοικοῦντες τὴν γῆν ἐκ τοῦ οἴνου τῆς πορνείας αὐτῆς.  3 καὶ ἀπήνεγκέ με εἰς ἔρημον ἐν πνεύματι. καὶ εἶδον γυναῖκα καθημένην ἐπὶ τὸ θηρίον τὸ κόκκινον, γέμον ὀνόματα βλασφημίας, ἔχον κεφαλὰς ἑπτὰ καὶ κέρατα δέκα.  4 καὶ ἡ γυνὴ ἦν περιβεβλημένη πορφυροῦν καὶ κόκκινον καὶ κεχρυσωμένη χρυσίῳ καὶ λίθῳ τιμίῳ καὶ μαργαρίταις, ἔχουσα ποτήριον χρυσοῦν ἐν τῇ χειρὶ αὐτῆς, γέμον βδελυγμάτων, καὶ τὰ ἀκάθαρτα τῆς πορνείας τῆς γῆς,  5 καὶ ἐπὶ τὸ μέτωπον αὐτῆς ὄνομα γεγραμμένον· μυστήριον, Βαβυλὼν ἡ μεγάλη, ἡ μήτηρ τῶν πορνῶν καὶ τῶν βδελυγμάτων τῆς γῆς». [18] Μπαμπαλίζω = «κρένω»/σχολιάζω  επιπόλαια και απερίσκεπτα, φλυαρώ. [19] Ντορός = τα ίχνη [20] Πρόκειται για εφτά εταιρείες πετρελαίου που αποτέλεσαν το καρτέλ «Κοινοπραξία για το Ιράν» και κυριάρχησαν στην παγκόσμια βιομηχανία πετρελαίου από τα μέσα της δεκαετίας του 1940  και για πολλές δεκαετίες. [21] Κέρατο της Αμάλθειας = Η κατσίκα Αμάλθεια ήταν τροφός του Δία στο Ιδαίο Άντρο, απ’ το σπασμένο κέρατο της οποίας μπορούσε να αντλεί ο κάτοχός του οποιοδήποτε αγαθό.  Ήταν σύμβολο της  ευημερίας του ανθρώπου. [22] Κούτσ’πα = ξυλοκέρατα [23] Μπιγκ Μπαγκ:. Η Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang) είναι η πιο διαδεδομένη κοσμολογική θεωρία, σύμφωνα με την οποία το σύμπαν δημιουργήθηκε από μια υπερβολικά πυκνή και θερμή κατάσταση, πριν από περίπου 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια .