Ψήγματα λευκαδίτικης ιστορίας (Φύλλο 21)

«Μεγαλόσχημος» μοναχός
«Εις το εκκλησίδιον της Αγίας Μαρίνης (σσ:κοντά στον Άϊ –Γιάννη της πόλης Λευκάδος) εμόνασεν επ’αρκετά χρόνια ο γιγαντόσωμος γέρων Πάνος Χόρτης. Η σημερινή τεραστία παχύσκιος πλάτανος εφυτεύθη παρ’ αυτού. Κατά τας Κυριακάς και άλλας εορτάς τον επεσκέπτοντο οι παλαιοί του φίλοι Απόστολος, Αλέσιος και Αχυρένιος, μεθ’ων συνωμίλει επ’ αρκετάς ώρας. Την 17ην Ιουλίου εκάστου έτους εγένετο ολονύκτιος πανήγυρις, καθ’ην , μεταξύ άλλων πυροτεχνημάτων, εκαίετο και το ομοίωμα του Ιούδα κατά την 12ην του μεσονυκτίου. Οι Φρυνιώτες παρήλαυνον κατά την πανήγυριν και εχόρευον με τα όργανα, ο δε Σπύρος Καλογεράς έψαλλεν εις την ακολουθίαν με πολλήν αφοσίωσιν».
Πηγή:Παναγιώτης Θ. Κουνιάκης, Η νήσος Λευκάς από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ’ ημάς, 1928, σελ. 8

Νομός Πρεβέζης –Επαρχία Λευκάδος (1920-1929)
Κοινότης Κομηλιού:κάτοικοι 352-άρρενες 145):Ταχ. Τηλ. Γραφείο, Δημοτικό Σχολείο, Συνεταιρισμός οινοπαραγωγής. Κοινοτικό Συμβούλιο: Γ. Μαραγκός, Γ. Ν. Μαραγκός, Σ. Βερύκιος, Θ. Μαραγκός, Σ. Μαραγκός. Ιερέας: Μ. Μαραγκός. Δημοδιδάσκαλος: Ε. Κονιδάρης. Επαγγελματίαι: Ιατροί: Γ. Μαραγκός, Ε. Μαραγκός, Φ. Μαραγκός - Παντοπωλεiα: Κ. Βερύκιος, Κ. Μαραγκός .
Κοινότης Νικολής:κάτοικοι 326-άρρενες 148: Έδρα:Νικολή (κάτοικοι 119 –άρρενες 50). Χωρία:Άγιος Βασίλειος, Μανάση (κάτοικοι 143). Ταχ. Γραφείο, Δημοτικό Σχολείο,. Κοινοτικό Συμβούλιο:Ι.Μαργέλης, Φ. Βουκελάτος, Θ. Παπαδάτος, Α. Κροκίδης, Ν. Παπαδάτος. Ιερείς:: Β. Κροκίδης, Α. Ρουπακιώτης.. Δημοδιδασκάλισσα: Π. Αρμολίνου. Παντοπωλεία: Κροκίδη Α., Παπαδιώτη (σς:Παπαδάτου) Ι.
Οδηγός Ηπείρου 1913-1929, Ανατύπωση:Δημοκρατικός Τύπος Α. Ε., Αθήνα, Φεβρουάριος 2013, σ. 128-130.

Έκρενε λευκαδίτικα
Στον λόγο του ρήτορα Δημοσθένη «Έφεσις προς Ευβουλίδην», που εκφωνήθηκε στο πλαίσιο δικαστικής διερεύνησης της γνησιότητας της καταγωγής πολίτη και της νομιμότητας της εγγραφής του στους ληξιαρχικούς καταλόγους της Αθήνας, ο ως άνω πολίτης, ονόματι Ευξίθεος, έπρεπε να αποδείξει ότι ο πατέρας του και η μητέρα του ήταν Αθηναίοι πολίτες. Ο Ευξίθεος κατηγορήθηκε από τον Ευβουλίδη .ότι ο πατέρας του ήταν ξένος, λόγω της λευκαδίτικης προφοράς του (!). Ο Ευξίθεος όμως εξήγησε ότι ο πατέρας του κατά τον Δεκελεικό πόλεμο και συγκεκριμένα το 410 π. Χ. πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Σπαρτιάτες και πουλήθηκε σαν δούλος στη Λευκάδα, όπου έμεινε για πολλά χρόνια και συνήθισε να μιλάει λευκαδίτικα. .Το σχετικό χωρίο έχχει ως εξής:

«Διαβεβλήκασι γάρ μου τὸν πατέρα, ὡς ἐξένιζεν· καὶ ὅτι μὲν ἁλοὺς ὑπὸ τῶν πολεμίων ὑπὸ τὸν Δεκελεικὸν πόλεμον καὶ πραθεὶς εἰς Λευκάδα, Κλεάνδρῳ περιτυχὼν τῷ ὑποκριτῇ πρὸς τοὺς οἰκείους ἐσώθη δεῦρο πολλοστῷ χρόνῳ, παραλελοίπασιν, ὥσπερ δὲ δέον ἡμᾶς δι᾽ ἐκείνας τὰς ἀτυχίας ἀπολέσθαι, τὸ ξενίζειν αὐτοῦ κατηγορήκασιν» [Σε ελεύθερη απόδοση: Έχουν, λοιπόν, συκοφαντήσει τον πατέρα μου, ισχυριζόμενοι ότι είχε ξενική προφορά. Παρέλειψαν όμως να πουν ότι πιάστηκε αιχμάλωτος απ’τους εχθρούς (Σπαρτιάτες) κατά τη διάρκεια του Δεκελεικού πολέμου και πουλήθηκε στη Λευκάδα και ότι έπειτα, για καλή του τύχη, συνάντησε τον ηθοποιό Κλέανδρο, αποδόθηκε στους δικούς του και επέστρεψε στην Αθήνα μετά από πολλά χρόνια. Και τον κατηγόρησαν για την ξενική του προφορά, σαν να έπρεπε να καταστραφούμε, εξαιτίας εκείνης της κακοτυχίας».
[Δημοσθένης, Έφεσις προς Ευβουλίδην:[18]]

Πηγή: Δημοσθένους λόγοι, 8, Βιβλιοθήκη του Παπύρου, αρ. 359, εν Αθήναις 1965, σελ. 33-75.