Ιππικός Όμιλος Χορτάτων

Του ΕΚΤΟΡΑ Γ. ΧΟΡΤΗ 
Υπήρχε κάποτε ένας τόπος σχεδόν μαγικός, όπου ζούσαν τέτοια άλογα σαν τα παραπάνω που περιγράφει ο Όμηρος, ευαίσθητα και  μυαλωμένα.  Σ’  αυτόν τον τόπο τα παιδιά, τιμώντας την ελληνική παράδοση, από το φτερωτό Πήγασο του Περσέα, το Βουκεφάλα του Μεγαλέξαντρου και το «μαύρο»του Διγενή  Ακρίτα
, ως  τον «Ψαρή» του παππούλη μου του Αντζουλή,  είχαν καθιερώσει τους πασίγνωστους  στους ανά τον κόσμο μελετητές των χορτιώτικων θεσμών θερινούς ιππικούς αγώνες της υπερ-ολυμπιακής ιστορικής διαδρομής «Παναγιά - Κανάλι». Στην Παναγιά, λοιπόν, μετά τη λήξη του αλωνίσματος και των συναφών γεωργικών εργασιών, συγκεντρώνονταν με υπολογισμένο αυθορμητισμό κατά το ηλιοβασίλεμα οι κονσόλοι του χωριού που είχαν το νομικό δικαίωμα της βόσκησης, του ποτίσματος - στην πηγή της Παναγιάς - και, ως εκ τούτου, και της ίππευσης αλόγου. Τα άλογα αυτά ήταν στην εποχή τους ένα είδος πολυεργαλείων, που συνδύαζαν τις δυνατότητες ενός γεωργικού μηχανήματος, ενός απόλυτα οικολογικού μεταφορικού και επιβατηγού οχήματος με δύναμη ενός αυθεντικού  ίππου («έκαιγε» βρώμη και σανό) - για τους αγράμματους 1 PS -,  ενός ευαίσθητου φίλου, που ήξερε πάντα να ακούει, και ενός μέσου κοινωνικής ανάδειξης και προβολής, κάτι σαν τις σημερινές  Porsche και Ferrari, και, τέλος, και ενός μέσου ψυχαγωγίας και άμιλλας στο πεδίο του αθλητισμού. Ήταν όμως κι αυτά ευγενή άλογα, σαν  του Αχιλλέα, που, κατά την καβαφική εκδοχή, «τίναζαν τα κεφάλια των και τες μακρυές χαίτες κουνούσαν,    την γη χτυπούσαν με τα  πόδια, και θρηνούσαν τον Πάτροκλο»,  όχι σαν κάποιους σύγχρονους επενδυτοαγιογδύτες, υβριστικά «αλογομούρηδες», κυρίως από δύο χώρες, μία που τη λένε ΟΥΣΑ ή Goldman Sacks - δεν είμαι βέβαιος -, αλλά τη  γράφουνε USA, και μια δεύτερη  που νομίζω πως τη λένε  Βερολίνο και βρίσκεται σε μία άλλη χώρα (!) ονόματι Ρωσία, κατά δήλωση της καγκελοκυβερνήτριάς του Άγγελας Μ. (ισπανιστί Μάρκα Μεκάψες).
 
Ανάμεσα στα άτια αυτά υπήρχε  ένα όμορφο κατακόκκινο άλογο με ένα χαρακτηριστικό σημάδι στο μέτωπο, ο  Ντορής. Υπήρχαν, βέβαια, στο χωριό κι άλλοι Ντορήδες και τους ξεχώριζαν τα παιδιά με τα παρατσούκλια των ιδιοκτητών τους, όπως ξεχωρίζουμε σήμερα τους δεκάδες συγχωριανούς με το ονοματεπώνυμο Γιώργος Χόρτης.  Τον ως άνω Ντορή εκπαίδευσαν με υπομονή και αγάπη οι ιδιοκτήτες του να τραβάει το αλέτρι και να μεταφέρει ανθρώπους και προϊόντα. Κι ο Ντορής τα κατάφερνε περίφημα, μόνο που, όπως φαίνεται, αυτό δεν αρκούσε για το νεαρό βλαστό της οικογένειας και επίδοξο νικητή των ιππικών αγώνων. Όταν έφτανε το καλοκαίρι και άρχιζαν οι ιπποδρομίες ανάμεσα στα παιδιά του χωριού, ο Ντορής έπρεπε να αντιμετωπίσει με επιτυχία το σκληρό ανταγωνισμό από τα υπόλοιπα  μέλη του ιππικού ομίλου, για να μπορέσει να κερδίσει ο αναβάτης του την επιδοκιμασία της χορτιώτικης «Γερουσίας», δηλαδή του μπάρμπα Νικόλα, του μπάρμπα Στεφανή, του μπάρμπα Στάθη και των άλλων προεστών του χωριού. Από μια άλλη άποψη, βέβαια, επρόκειτο για  εκμετάλλευση του αλόγου από άνθρωπο, όπως θα’λεγε και ο Μαρξ (ο ιδιοκτήτης – αναβάτης του αλόγου το ξεγελάει με ένα ντρουβά  βρώμη και - ποιος ξέρει - ίσως γι’  αυτό να είπαν το άλογο ά-λογο). Όπως κι αν έχει το πράγμα, ο μικρός – για λόγους πρακτικούς ας τον πούμε Βήτα, γιατί  Άλφα λέμε έναν συγγενή από την Εγκλουβή - καλλιέργησε δεσμούς φιλίας με το Ντορή του, του μιλούσε και τον καλόπιανε, ενώ έκανε και ασκήσεις δεξιοτεχνίας, όταν τον έβοσκε κάτου στη Σφήνα,  ανεβαίνοντας στη ράχη του με γυμνά ποδάρια και προσπαθώντας να «σώσει» κανένα κολοκυθάπιδο απ’ την απιδιά του παπα Γιώργη. Η σχέση του με το άλογό του γινόταν προοδευτικά όλο και πιο στενή. Κάτι ξέρει απ’  αυτά ο Johnny Depp, που αγόρασε άλογο στη νέα του σύντροφο Amber Heard, μετά τον χωρισμό του απ’ τη Vanessa Paradis, όπως γράφει απτόητος ο σύγχρονος Ντοστογιέφσκι Πίπης Παρλαπίπας στο περιοδικό «Κατίνα», παρά τη σκληρή κριτική που δέχεται από την Πόπη Διαμαντάκου για τις αποπροσανατολιστικές αναφορές του και τα «κατινίστικα» σχόλιά του (!).Αλλά ας επανέλθουμε στο θέμα, μετά από αυτήν την πολύ «λειτουργική» παρέκβαση. Ο Ντορής μας, λοιπόν, με τον αναβάτη του τον Βήτα, έφτασαν σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο απόδοσης, τέτοιο που και σήμερα θα αξιολογούνταν πάνω και από τα άλογα (PS) γερμανικών προδιαγραφών [π.χ. BMW, D. ü. A. (=Deutschland über Alles) κ.λπ.], με τα αυστηρότερα κριτήρια διασφάλισης ποιότητας ISO 9001 και βάλε της Ευρωπουλαϊκής Έν - ωσης.   Για του λόγου το ασφαλές, θα σας περιγράψω μια από τις πιο συναρπαστικές κούρσες στο χώρο ιπποδρομιών των Χορτάτων με πρωταγωνιστή τον Ντορή, που η προφορική παράδοση διασώζει:  Τα ευγενή άλογα με τους υπερήφανους μικρούς ιδιοκτήτες τους, συμπεριλαμβανομένου του Βήτα, βρίσκονται ξεσαμάρωτα στην ουδέτερη ζώνη της πηγής της Παναγιάς και πίνουν νερό με ακομπανιαμέντο το ειδικό για την περίπτωση απαλό και μελωδικό σφύριγμα των αναβατών, με ηχητικά εφέ κοάσματα  φορδακλάδων,  πριν από την έναρξη του μεγάλου ιππικού αγώνα, μέσα σε μια ειδυλλιακή ατμόσφαιρα που δημιουργεί το υπέροχο ηλιοβασίλεμα στο έξοχο βουκολικό τοπίο. Αμέσως μετά ο καθένας απ’  τους νεαρούς, πιάνοντας τον κατρουμά (κοινώς χαλινάρι), με ένα άλμα αιλουροειδούς βρίσκεται στη ράχη του αλόγου του, οργανώνεται για τον αγώνα και παίρνει θέση στη γραμμή εκκίνησης. Για τη συνέχεια σας παραθέτω την αφήγηση του μικρού μας ήρωα Βήτα, που μου τη μετέφερε αυτολεξεί η πρωταθλήτρια Χορτάτων σε διαγωνισμό μνήμης Αντρίνα:
  Βήτα: «Τα χέρια μου, κρατώντας σταθερά και ήρεμα τον κατρουμά,  βρίσκονται λίγο πάνω από τη χαίτη, με τους  καρπούς χαλαρούς, ενώ οι μηροί και τα γόνατα ακουμπούν επίσης χαλαρά μα σταθερά στη ράχη και τα πλευρά του αλόγου. Το σώμα μου είναι ευθυγραμμισμένο καθέτως και οριζοντίως  με το σώμα και το κεφάλι του Ντορή. Εκείνη τη στιγμή δεν αισθάνομαι  απλώς αθλητής -  ιππέας. Είμαι εξάρτημα και  προέκταση του Ντορή μου, είμαι ένα μ’  αυτόν. Εξάλλου με ξέρει και τον ξέρω απ’  έξω κι ανακατωτά, πέρα απ’  το γεγονός ότι η συναισθηματική νοημοσύνη του είναι εξαιρετικά υψηλή. Ξέρω, όμως, ότι και τα άλλα παιδιά ιππεύουν με εξαιρετική ακρίβεια και άνεση και έχουν επίσης μεγάλη ευκαμψία, σαν αυτήν που έχουν κάποιοι πολιτικάντηδες, και βαθιά αίσθηση ισορροπίας, σαν τους ισορροπημένους ελληνικούς προϋπολογισμούς - αχ, αυτοί οι συνειρμοί! Αν, βέβαια, κάποιος είναι πρωτάρης και δεν τον ξέρει το άλογο, τότε εν ριπή οφθαλμού μπορεί να τον πετάξει κάτω. Αφού, λοιπόν,  όλοι και όλα έχουν ετοιμαστεί, δίνεται το καθιερωμένο σύνθημα. Με το ένα με το δύο με το τρία, μαρς …
   Με το πρώτο τίναγμα του κατρουμά, το χτύπημα με τα πόδια μου στα πλευρά του αλόγου και ταυτόχρονα την ιαχή «Ντιιι», βλέπω τον Ντορή μου να ξεχύνεται σαν αστραπή μπροστά και, πριν προλάβω να καταλάβω, αρχίζει έναν ξέφρενο καλπασμό, παίρνοντας κεφάλι από τα άλλα άλογα, ενώ εγώ, ενθουσιασμένος, ανασηκώνομαι ρυθμικά, παροτρύνοντάς τον με συνεχή «Ντιιι» και ανάερες κινήσεις του κατρουμά, και προσπαθώντας παράλληλα να μην με πετάξει το άτι μου μπροστά. Γι’ αυτό είχα φροντίσει να βάλω τα πόδια μου με το κουτουπιέ κολλημένο στο σώμα – στα πλευρά του αλόγου. Όταν φτάσαμε στα αλώνια, ο Ντορής μου, τρέχοντας σαν άνεμος, είναι δυο σώματα μπροστά απ’ το δεύτερο άλογο της κούρσας. Τότε αρχίζω να χάνω την αίσθηση του χώρου,  με συνεπαίρνει ο αέρας της νίκης με το περήφανο άτι μου - μετενσάρκωση του λευκαδίτικου Πήγασου,  και, σαν να βρίσκομαι μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, συντονιζόμενος με τον καλπασμό,  παραληρώ:  Έλα, Ντορή μου! Άιντε, Ψαρή μου! (κι άλλος συνειρμός). Τη συνέχεια τη φαντάζεστε. Σα σίφουνας πέρασα με το Ντορή μου από το σημείο τερματισμού, το Κανάλι, και μετά κράτησα τον κατρουμά, κραυγάζοντας θριαμβευτικά και δίνοντας ταυτόχρονα  τον κωδικό τερματισμού του καλπασμού: Πρρρρρ!, ενώ από τα καφενεία όλοι είχαν σηκωθεί όρθιοι  και παρακολουθούσαν το θέαμα. Ακόμα και το κλειστό κλαμπ – τρόικα στο τζογολί, ο μπάρμπα Μιχαήλης, ο μπάρμπα Γληγόρης κι ο μπάρμπα Γεράσιμος άφησαν στη μέση την παρτίδα (!), για να παρακολουθήσουν το θέαμα. Ήταν η πρώτη μου νίκη στους θρυλικούς ιππικούς αγώνες των Χορτάτων.  Και θα σας εκμυστηρευτώ και κάτι ακόμα κι αν θέλετε το πιστεύετε: Όταν έληξαν όλα και πήγα το άλογο στο στάβλο κρατώντας τον ντρουβά με το βρώμι, μου φάνηκε πως το άλογο μου χαμογέλασε!».

Ο Πάτροκλος φτάνει ως τις Σκαιές πύλες της Τροίας, πάνω στο άρμα  που το σέρνουν τα αθάνατα άλογα του Αχιλλέα και φορώντας την πανοπλία του. Εκεί όμως φονεύεται από τον Έκτορα. Γύρω από το νεκρό σώμα του ξεσπάει σκληρή και αμφίρροπη μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τρώων.  Κι ενώ οι αντίπαλοι συνεχίζουν να μάχονται, τα  αθάνατα  άλογα  του Αχιλλέα  μένουν μακριά από τη μάχη, στέκουν ασάλευτα με τα κεφάλια χαμηλωμένα  προς τη γη και κλαίνε για το θάνατο του Πάτροκλου. Ομήρου Ιλιάδα, Ρ, 424-438.

Ασημένιο νόμισμα Λευκάδας με παράσταση του Πήγασου